Niepołomice od wielu lat wspierają swoich mieszkańców w zrównoważonym korzystaniu z energii m.in. poprzez programy finansujące instalacje solarne na budynkach prywatnych. W 2023 roku gmina rozpoczęła realizację Programu Wsparcia Technicznego o nazwie „Spółdzielnie energetyczne jako odpowiedź na problem ubóstwa energetycznego w Niepołomicach”. W ramach tej współpracy w Niepołomicach prowadzone są prace, których celem jest zapewnienie sprawiedliwej transformacji energetycznej i zwalczanie ubóstwa energetycznego wśród mieszkańców.
Przedstawiciele Departamentu Ochrony Powietrza i eko-doradcy pomagają mieszkańcom w zakresie energooszczędnych inwestycji, podczas gdy lokalna uchwała antysmogowa egzekwuje coraz surowsze przepisy. Niezbędne jest jednak wsparcie, aby złagodzić wpływ skutków ubóstwa energetycznego na wrażliwe gospodarstwa domowe.
Działania w ramach tego programu finansowane są przez Centrum Doradcze ds. Ubóstwa Energetycznego EPAH, którego celem jest zapewnienie jednostkom samorządowym i współpracującym z nimi podmiotom pomocy w analizie zjawiska ubóstwa energetycznego na ich terenie oraz zaplanowanie lokalnych działań, które pomogą je ograniczyć. Niepołomice są trzecim miastem w Polsce, które skorzystało z tego wsparcia, i jedynym w kraju wybranym w drugim naborze.
Program trwa od września 2023 roku i biorą w nim udział nie tylko reprezentanci Urzędu Miasta i Gminy Niepołomice, ale również Fundacja Lepsze Niepołomice czy Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, rolę eksperta natomiast pełni Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”. W pierwszych miesiącach tej współpracy dyskutowano nad wybraniem najlepszej formy społeczności energetycznej, która przyniosłaby jak największe korzyści dla swoich potencjalnych członków. Po konsultacjach z ekspertami i potwierdzeniu ze strony Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa zdecydowano się na projekt pilotażowy obejmujący 10 gospodarstw domowych zamieszkujących jeden budynek wielorodzinny.
„Spółdzielnie energetyczne to nowość, ale też przyszłość i bezpieczeństwo. Podmioty te łączą ze sobą gospodarstwa domowe, które stać na transformację energetyczną, z tymi, którzy na to nie mają środków. Efektem końcowym takiego projektu jest to, że wszyscy uczestnicy spółdzielni energetycznej mają tańszy prąd” – wyjaśnia Roman Ptak, burmistrz Niepołomic.
To rozwiązanie unikatowe w skali całego kraju, dlatego mamy nadzieję, że zaplanowane kroki przyczynią się do wymiernych rezultatów tj. stworzenia spółdzielni energetycznej, w skład której wejdzie od 1 do 3 gospodarstw wrażliwych energetycznie (bez konieczności wkładu własnego do zakupu instalacji PV), podczas gdy pozostali członkowie będą partycypować w kosztach instalacji fotowoltaicznej na dachu własnego budynku wielorodzinnego. Dzięki temu wszyscy mieszkańcy będą mogli skorzystać z korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w takiej społeczności energetycznej. Urząd Miasta i Gminy Niepołomice zapowiedział swoją pomoc i wsparcie dla założycieli spółdzielni energetycznej w obszarze niezbędnej dokumentacji czy też możliwości finansowania instalacji.
„Spółdzielnia energetyczna to nie tylko nowy model zarządzania energią, to również ruch społeczny, który zdobywa na popularności, ale przede wszystkim to finansowa korzyść dla jej członków. W dzisiejszych czasach, gdy środowisko naturalne i bezpieczeństwo energetyczne są priorytetami, spółdzielnie energetyczne stają się kluczowym elementem transformacji sektora energetycznego. Ich demokratyczny charakter, skoncentrowanie na odnawialnych źródłach energii i lokalne korzyści sprawiają, że stanowią one inspirujący wzór dla przyszłości energetyki, budując mosty ku bardziej zrównoważonemu i demokratycznemu społeczeństwu” – podkreśla Niepołomicki magistrat.
7 lutego 2024 roku w Niepołomicach odbyło się również spotkanie z lokalnymi liderami, którego tematem były możliwe formy wsparcia wrażliwych odbiorców energii. Podczas tego wydarzenia przedstawiono planowaną koncepcję walki z ubóstwem energetycznym w Niepołomicach z wykorzystaniem korzyści płynących ze spółdzielni energetycznych. Rezultaty działań w ramach Programu Wsparcia Technicznego w Niepołomicach już niedługo staną się udziałem wszystkich zainteresowanych mieszkańców.
Więcej informacji o Centrum Doradczym ds. Ubóstwa Energetycznego i jego działaniach można znaleźć na stronach: http://www.pnec.org.pl/pl/epah oraz https://energy-poverty.ec.europa.eu/index_en
W powyższym tekście wykorzystano fragmenty pochodzące z artykułów:
„Niepołomice przecierają szlaki. Znalazły sposób na walkę z ubóstwem energetycznym” https://www.portalsamorzadowy.pl/gospodarka-komunalna/niepolomice-przecieraja-szlaki-znalazly-sposob-na-walke-z-ubostwem-energetycznym,508934.html
„Zainteresuj się, bo warto – co to jest spółdzielnia energetyczna?”
https://www.niepolomice.eu/gospodarka/zainteresuj-sie-bo-warto-co-to-jest-spoldzielnia-energetyczna
