Za nami już ostatnie warsztaty krajowe zorganizowane w ramach projektu Ready4NetZero. Tym razem gospodarzem wydarzenia było Miasto Cieszyn, które w dniach 12-13 grudnia 2024 r. gościło przedstawicieli urzędów miast pilotażowych z Dzierżoniowa oraz Piastowa, a także gości z Kęt. Tematyka wydarzenia skoncentrowała się wokół dwóch tematów: rozwoju błękitno-zielonej infrastruktury oraz zarządzania energią.
Wydarzenie rozpoczęło się od przywitania wszystkich uczestników przez Przemysława Majora, zastępcę burmistrza Miasta Cieszyna, oraz Annę Jaskułę, dyrektor biura Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités”. Następnie podczas sesji prelekcyjnej jako pierwszy głos zabrał Aleksander Dorda, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miejskiego w Cieszynie, który przybliżył standardy kształtowania i zarządzania terenami zieleni w mieście. Prelegent skupił się na przedstawieniu działań Cieszyna w zakresie adaptacji do zmian klimatu i zarządzania zielenią oraz omówił standardy pielęgnacji i ochrony zieleni, w tym wytyczne dla zarządców i wykonawców. Podczas prezentacji podkreślona została rola terenów zieleni w retencji wód opadowych, ochronie klimatu i poprawie jakości życia mieszkańców. Przedstawione zostały także projekty takie jak tworzenie parków kieszonkowych, łąk kwietnych i stosowanie przepuszczalnych nawierzchni. Prezentacja ukazała zaangażowanie miasta w zrównoważony rozwój i innowacyjne podejście do zarządzania terenami zielonymi uwzględniające rolę mieszkańców w ich planowaniu.
Kolejną prezentację wygłosił Ireneusz Bieńkowski, główny specjalista ds. realizacji projektów z zakresu klimatu i energii w Urzędzie Miejskim w Piastowie, który przedstawił rezultaty projektu pt. „Utworzenie zielono-niebieskiej infrastruktury w mieście Piastów”. Głównym jego celem było zmniejszenie wrażliwości miasta na postępujące zmiany klimatu, zapobieganie tym zmianom oraz przystosowanie się do ich skutków. W ramach szeregu inwestycji związanych z rozwojem zielono-niebieskiej infrastruktury w mieście powstały zielone ekstensywne dachy, zielone ściany, zielone przystanki, ogrody deszczowe oraz pergole. W wielu miejscach zlikwidowano także uszczelnienia gruntu poprzez zastosowanie przepuszczalnych nawierzchni.
Na koniec tej części warsztatów głos zabrała Urszula Baczyńska-Śleziak, dyrektor Wydziału Rozwoju w Urzędzie Gminy Kęty, która omówiła planowane do utworzenia cztery parki kieszonkowe na terenie gminy. Projekt ma na celu zwiększenie atrakcyjności terenów zielonych poprzez modernizację istniejących i stworzenie nowych parków spacerowo-wypoczynkowych i udostępnienie ich dla mieszkańców. W celu zwiększenia bioróżnorodności na terenie wszystkich ogrodów i alei powstaną schronienia dla zwierząt, a w wyniku realizacji projektu przekształceniu ulegnie powierzchnia 2,44 ha. Na realizację inwestycji Gmina Kęty uzyskała dofinansowanie w wysokości prawie 8 milionów złotych.
Po części teoretycznej grupa udała się na spacer po mieście, podczas którego mogła z bliska zobaczyć rezultaty utworzenia „Zielonej sieci” w śródmieściu Cieszyna. Uczestnicy mogli podziwiać zrewaloryzowany park przy kościele pw. Świętej Trójcy, nowo utworzony park kieszonkowy na rogu ul. Bielskiej i ul. Wyższa Brama, nowy mikrozieleniec na rogu ul. Wyższa Brama i pl. Kościelny, zrewitalizowany Park Kasztanowy czy rynek miejski wraz z nasadzeniami drzew. Dzięki wdrażaniu projektów związanych z błękitno-zieloną infrastrukturą, Cieszyn staje się miastem, które skutecznie łączy nowoczesność z troską o środowisko. Zrealizowane inwestycje zwiększają odporność miasta na zmiany klimatyczne, poprawiają retencję wód opadowych i wspierają ochronę bioróżnorodności. Przedsięwzięcia te nie tylko zmniejszają negatywny wpływ na środowisko, ale również podnoszą jakość życia mieszkańców, oferując przestrzenie rekreacyjne oraz przyjazne dla użytkowników rozwiązania urbanistyczne. Przykład Cieszyna pokazuje, że nawet mniejsze miasta mogą wyznaczać kierunek dla zrównoważonego rozwoju, stając się liderami w lokalnej adaptacji do zmian klimatu i promując innowacyjne podejście do zarządzania przestrzenią miejską.
Dzień zakończył się sesją warsztatową na temat pilotażowych działań miast w zakresie ochrony klimatu, którą poprowadziła Izabela Kuśnierz, kierownik projektów w Stowarzyszeniu. Prowadząca przypomniała uczestnikom najważniejsze przedsięwzięcia planowane do realizacji w najbliższych latach w poszczególnych miastach, które wspierają realizację wyznaczonych celów klimatycznych. Działania te zostały wskazane przez przedstawicieli miast pilotażowych i przedstawione na osi czasu do 2050 roku podczas pierwszych warsztatów krajowych. Następnie uczestnicy zostali poproszeni o podzielenie się działaniami, które ich zdaniem w największym stopniu przybliżają poszczególne miasta do osiągnięcia neutralności klimatycznej, i z których są najbardziej dumni. Uczestnicy wskazywali przykłady z zakresu zaangażowania społecznego, mobilności, zieleni, odnawialnych źródeł energii czy efektywności energetycznej. Cieszyn zrealizował szereg inwestycji z zakresu mobilności i zieleni miejskiej, a wśród najważniejszych wyróżnić należy modernizację węzła przesiadkowego, wymianę autobusów miejskich na elektryczne, budowę instalacji PV o mocy 50 kW do napędzania autobusów elektrycznych, utworzenie „Zielonej sieci” w śródmieściu, a także opracowanie standardów dotyczących utrzymania zieleni i kompleksowe podejście do jej planowania. Dzierżoniów z kolei rozwija współpracę międzygminną w zakresie transportu, tworzy nowe przestrzenie parkingowe z przepuszczalną nawierzchnią, a także stawia na rozwój odnawialnych źródeł energii poprzez budowę instalacji na biomasę oraz montaż fotowoltaiki na budynkach publicznych. Piastów natomiast stawia na rozwój energii geotermalnej. Pod koniec 2023 roku zakończono realizację otworu geotermalnego Piastów GT-1, którego głębokość osiągnęła 2 030 m, a pozyskiwana woda ma temperaturę 51,5°C. Miasto koncentruje się także na rozwoju zielono-niebieskiej infrastruktury poprzez tworzenie ogrodów deszczowych, zielonych dachów itd. Działania te wskazują na różnorodne podejście miast pilotażowych do zrównoważonego rozwoju i podkreślają lokalne priorytety w dążeniu do neutralności klimatycznej.
Drugi dzień warsztatów rozpoczął się od prezentacji Pana Eryka Stępnia, pełnomocnika Burmistrza Miasta Cieszyna ds. efektywności energetycznej. Prelegent przedstawił system zarządzania energią w obiektach użyteczności publicznej, który został wdrożony w ramach projektu „Cieszyn – miasto samowystarczalne”. Podczas prezentacji przedstawiona została geneza projektu, kluczowe etapy jego realizacji oraz uzyskane efekty, takie jak obniżenie kosztów ogrzewania czy optymalizacja zużycia energii. Po wprowadzeniu do tematyki zarządzania energią, grupa udała się z wizytą terenową do hali Widowiskowo-Sportowej im. Cieszyńskich Olimpijczyków, gdzie przedstawiciele firmy PROMAR Sp. z o.o. – lidera na polskim rynku w zakresie optymalizacji zużycia energii oraz zdalnego zarządzania infrastrukturą techniczną w budynkach – zapoznali uczestników z praktycznymi rozwiązaniami zastosowanymi w obiekcie.
Serdeczne podziękowania kierujemy do Urzędu Miasta Cieszyna, Pana Burmistrza oraz wszystkich osób zaangażowanych w organizację wydarzenia za gościnność i profesjonalne wsparcie. Dziękujemy również wszystkim uczestnikom za ich obecność, zaangażowanie oraz wartościowe dyskusje podczas warsztatów. Wierzymy, że spotkanie było inspirującą okazją do dzielenia się wiedzą, pomysłami i rozwiązaniami, które przyczynią się do zrównoważonego rozwoju w miastach pilotażowych.
Prezentacje:
- Standardy kształtowania i zarządzania terenami zieleni Miasta Cieszyn , Aleksander DORDA, Urząd Miejski w Cieszynie
- Rezultaty projektu "Utworzenie zielono-niebieskiej infrastruktury w mieście Piastów" , Ireneusz BIEŃSKOWSKI, Urząd Miejski w Piastowie
- Parki kieszonkowe w Kętach sposobem na rewitalizację terenów zielonych i odpowiedzią na aktualne potrzeby społeczne , Urszula BACZYŃSKA-ŚLEZIAK, Urząd Gminy Kęty
- System zarządzania energią w obiektach użyteczności publicznej w Cieszynie , Eryk STĘPIEŃ, Urząd Miejski w Cieszynie
Ready4NetZero to projekt finansowany przez EUKI i koordynowany przez Polską Sieć "ENERGIE CITÉS", we współpracy z konsorcjum składającym się z Ecologic Institute z Niemiec, ENERGIAKLUB z Węgier, REGEA z Chorwacji oraz Energy Cities Romania. Celem projektu Ready4NetZero jest wspieranie miast uczestniczących w projekcie w opracowywaniu i wdrażaniu strategii neutralności klimatycznej do 2050 roku. Realizacja tego celu odbywa się poprzez budowanie potencjału, wiedzy i umiejętności lokalnych liderów, pracowników administracji miejskiej oraz interesariuszy lokalnych. Projekt ułatwia również wymianę doświadczeń i dialog między władzami lokalnymi.
