Budżetowanie inwestycji gminnych jest skomplikowanym procesem, który wymaga znajomości wielu źródeł i modeli finansowania, a także czasu, uwagi i wysiłku. Kwestie ekonomiczne są ważnym elementem, który nie sposób pominąć w procesie transformacji ekologicznej. Szkolenie dotyczące uwzględniania działań dla klimatu i aspektów finansowych w procesie transformacji ekologicznej samorządów w budżetach gminnych, które odbyło się 20 lutego 2025 roku w formule online, było wsparciem dla przedstawicieli gmin i lokalnych samorządów w tym zakresie.
Po otwarciu szkolenia i przywitaniu zgromadzonych przez Panią Annę Jaskułę, Dyrektor Biura Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités”, głos zabrała Justyna Janosz-Klus, kierowniczka projektów w Stowarzyszeniu. W swojej prezentacji wyjaśniła ona pojęcie climate mainstreaming’u, czyli włączania działań klimatycznych do polityki, budżetu i procesów zarządzania gminy. Climate mainstreaming gwarantuje, że działania na rzecz klimatu staną się integralną częścią planowanych inwestycji gminy, uzupełniając realizowane strategie, zamiast być od nich oderwane. Jego celem jest również poszerzenie dostępnej wiedzy, łatwiejsze mierzenie osiąganych efektów oraz wsparcie w podejmowaniu strategicznych decyzji. Prezentacja pozwoliła uczestnikom na zapoznanie się z ważnymi pojęciami i była świetnym wstępem do dalszej części szkolenia.
Następnie głos zabrał Joshua Gallo, doradca ds. finansów samorządowych, które pracuje na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa oraz współpracuje z Organizacją Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego. W swoim wystąpieniu poruszył on zagadnienia różnych modeli finansowania działań klimatycznych gminy, w tym partnerstwo publiczno-prywatne. Wyjaśnił także, co należy rozumieć poprzez wiarygodność kredytową gminy, jakie czynniki na nią wpływają, czym różni się pożyczka od obligacji oraz jak używać tych narzędzi. Uczestnicy mogli zapoznać się z podstawowymi zasadami tworzenia planu inwestycji kapitałowych i dowiedzieć się, jak uwzględniać w nim działania zmniejszające ślad węglowy gminy i adaptację do zmian klimatu. Prezentacja była kompleksowym przeglądem narzędzi finansowych dostępnych dla gmin w trakcie planowania i realizacji inwestycji środowiskowych i klimatycznych.
Teoretyczną wiedzę zdobytą podczas wcześniejszych wystąpień uzupełnił praktyczny przykład budżetowania klimatycznego z fińskiego miasta Tampere, który przedstawiły Hanna Meriläinen i Emmi Nieminen, reprezentujące miasto. Ambicje klimatycznej Tampere są duże – miasto planuje osiągnąć neutralność klimatyczną już w 2030 roku, czyli 20 lat wcześniej niż wymaga tego Unia Europejska. Prelegentki w przystępny sposób opisały, jak planowanie klimatyczne wpisane jest w pracę gminy, przygotowanie strategii i planowanie wydatków, a także co projekt Climate-4-CAST wniósł do rozwoju dobrych praktyk w tym zakresie na terenie miasta. Budżetowanie klimatyczne w przypadku Tampere obejmuje nie tylko analizę kosztów, ale także wysokości emisji i możliwości ich zmniejszenia. Umożliwia wdrażanie działań mitygacyjnych i adaptacyjnych do zmian klimatu, w tym rozwój bezemisyjnego transportu, gospodarki o obiegu zamkniętym czy bioróżnorodności. Uwzględnia nie tylko planowanie, ale również monitoring i raportowanie wyników przeprowadzonych działań, co umożliwia analizę wyników i stałe doskonalenie miejskich strategii.
Więcej o systemach budżetowania klimatycznego opowiedziała Olena Zinchuk, przedstawicielka innego fińskiego miasta – Turku. Biorąc udział w projekcie Climate-4-CAST, gmina zdobyła wartościowe doświadczenia w zakresie budżetowania klimatycznego. Jednym z wyników projektu będzie kurs szkoleniowy skierowany do doradców klimatycznych, pracowników samorządów i lokalnych decydentów, przybliżający aspekty finansowe zielonej transformacji miast. Narzędzie, udostępnione w trybie open-source, będzie wartościowym źródłem rzetelnej wiedzy, które pomoże samorządom zrozumieć możliwości, wyzwania i korzyści płynące z uwzględniania kwestii klimatycznych w budżetach gmin. Dzięki zapoznaniu się z przykładami z Tampere i Turku, uczestnicy szkolenia dowiedzieli się, skąd czerpać wiedzę na temat idei climate mainstreaming’u, co pozwoli im skuteczniej wdrażać ją w swoich miastach.
Szkolenie zamknęła sesja pytań i odpowiedzi, prowadzona przez Iwonę Korohodę, kierowniczkę projektów ze Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités”. Był to czas na doprecyzowanie najbardziej kluczowych zagadnień i głębszą analizę tych, które szczególnie zainteresowały uczestników.
Dzięki kompleksowemu przeglądowi możliwości i dostępnych narzędzi oraz praktycznym przykładom uczestnicy z całą pewnością znaleźli w szkoleniu dużą dawkę wiedzy, a także inspiracji i zapału do działań klimatycznych.
Było to czwarte z serii sześciu spotkań szkoleniowo-doradczych, które mają na celu wsparcie gmin w procesie transformacji energetycznej. Poprzednie szkolenia dotyczyły obszarów przyspieszonego rozwoju OZE, skutecznej termomodernizacji budynków publicznych i partycypacji społecznej w procesie transformacji. Szkolenie zrealizowane zostało jako część zadania publicznego pt. „Przeprowadzenie działań szkoleniowo-doradczych oraz analitycznych w obszarze budowania zdolności administracyjnych w zakresie zielonej i energetycznej transformacji na rzecz administracji lokalnej” w ramach inwestycji G1.1.4 Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Szkolenie odbywało się w języku polskim i angielskim, a uczestnicy mogli korzystać z tłumaczenia na żywo.
Wideo
Prezentacje
- Integracja działań klimatycznych w zarządzaniu miastem – dlaczego to się opłaca? , Anna JASKUŁA Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć "Energie Cités"
- Uwzględnienie działań klimatycznych w polityce i budżecie gminy – czym jest climate mainstreaming? , Justyna JANOSZ-KLUS Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
- Finansowanie działań wzmacniających odporność miast na zmianę klimatu. Jak przyciągać prywatne inwestycje? [dostępne w j. angielskim] , Joshua GALLO Uniwersytet Johnsa Hopkinsa – Szkoła Zaawansowanych Studiów Międzynarodowych (SAIS)
- Integracja polityki klimatycznej z budżetem – doświadczenia miasta Tampere [dostępne w j. angielskim] , Hanna MERILÄINEN, Emmi NIEMINEN Gmina Tampere, Finlandia
- Budżetowanie klimatyczne w praktyce i cykl szkoleniowy – wnioski z realizacji projektu Climate-4-CAST [dostępne w j. angielskim] , Olena ZINCHUK Gmina Turku, Finlandia
Wydarzenie zostało zorganizowane w ramach projektu OwnYourSECAP (Wsparcie władz regionalnych i lokalnych w opracowaniu i wdrażaniu Planu SECAP), finansowanego w ramach programu LIFE+ i umowy grantu nr 101077109; projektu Ready4NetZero, który jest częścią Europejskiej Inicjatywy Klimatycznej (EUKI) niemieckiego Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Działań Klimatycznych (BMWK); Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu oraz działania publicznego pt. Przeprowadzenie działań szkoleniowo-doradczych oraz analitycznych w obszarze budowania zdolności administracyjnych w zakresie zielonej i energetycznej transformacji na rzecz administracji lokalnej” w ramach Inwestycji G1.1.4 – Wsparcie dla instytucji wdrażających reformy i inwestycje w ramach REPowerEU w ramach planu rozwojowego, o którym mowa w Rozdziale 2aa ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2024 r. poz. 324, z późn. zm.) i przewidzianego w tej Inwestycji wskaźnika G8G.
