Na temat programów dotyczących oszczędzania energii w szkołach oraz systemów zachęt do ich długoterminowej realizacji w szerszej skali dyskutowali w dniach 19 i 20 listopada br. w Krakowie przedstawiciele samorządów z Polski, Niemiec, Czech i Rumunii. Warsztaty regionalne pn. Energy savings in schools, practical examples & reflection on scaled up incentive systems, zorganizowane w ramach projektu BEACON, były okazją do zapoznania się z praktycznymi przykładami oraz przedyskutowania skutecznych systemów motywacyjnych i doświadczeń z różnych krajów.
Podczas sesji panelowej mówcy i uczestnicy, bazując na niemieckiej, bułgarskiej i polskiej perspektywie, szukali wspólnie odpowiedzi na pytanie: po co i w jaki sposób inicjować w szkołach programy z zakresu efektywności energetycznej. Doświadczenia niemieckiego partnera UfU zaprezentowane przez Floriana Kliche pokazują, że w szkołach drzemie znaczący potencjał w zakresie oszczędzania energii - w niektórych przypadkach poziom redukcji zużycia energii może osiągnąć nawet 15%, głównie ze względu na niską świadomość użytkowników budynku i ogrzewanie go przez cały rok. Kamelia Georgieva z NTEF (Bułgaria) podkreśliła, że zredukowanie zużycia energii o 2% we wszystkich szkołach na terenie kraju przynosi korzyści finansowe w wysokości 1 mln € rocznie, która to kwota pozwala na zmodernizowanie 10 szkół w ciągu roku. Piotr Sołtysek - pełnomocnik prezydenta miasta Bielska-Białej ds. zarządzania energią zwrócił uwagę na wymierne efekty wprowadzenia programów oszczędzania energii, które w 34 szkołach w Bielsku-Białej przyniosły roczne oszczędności w wysokości 70 000 € i pozwoliły na redukcję emisji 32 tys. ton CO2 do atmosfery.
Druga sesja dotyczyła wpływu zmian zachowań użytkowników budynków na oszczędzanie energii. Skuteczność zastosowanych środków poprawy efektywności energetycznej w dużej mierze zależy od użytkowników i ich zachowań. Uczestnicy warsztatów zostali wprowadzeni w tę tematykę w sposób niezwykle interesujący, dzięki prezentacji Manuela Niny z Portugali, który pokazał przykłady narzędzi, metodologii i zachęt stymulujących trwałe zmiany behawioralne.
Następnie w sesji stolikowej przedstawiciele miast biorących udział w projekcie opowiedzieli o działaniach zrealizowanych w swoich miejscowościach. Katarzyna Kordas z UM Bielsko-Biała podsumowała rezultaty projektu EURONET 50/50 i dalszego wdrażania tej metodologii w szkołach oraz Festiwalu Dobrej Energii organizowanego co roku od 2011 r. przez Biuro Zarządzania Energią w Bielsku. Jan Cieslar (Czechy) przedstawił udział w międzynarodowym programie EcoSchools (EkoSzkoły) szkół z Rožnova, które otrzymały certyfikat Zielonej Flagi. Elena Gaspar, SNRB (Rumunia) argumentowała, że ochrona klimatu zaczyna się od edukacji, prezentując studium przypadku Lazar Edeleanu Highschool z Ploiesti - szkoły, która rozpoczęła edukację w zakresie ochrony klimatu w 2011 r. i rozpowszechniła swoje doświadczenia w innych szkołach w swoim regionie. Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, UM m.st. Warszawy, omówił doświadczenie m.st. Warszawy w zakresie integracji działań technicznych i edukacyjnych na przykładzie projektu FEEDSCHOOL.
Po południu uczestnicy mieli okazję zapoznać się z działaniami proklimatycznymi realizowanymi w mieście i gminie Niepołomice. Odwiedzili zmodernizowany budynek szkoły w Podłężu, w którym wykonano kompleksowe ocieplenie, wymienione zostały wszystkie instalacje elektryczne, grzewcze i okienne oraz zamontowano 30 ogniw fotowoltaicznych o mocy 9,97 kWp. W szkole prowadzony jest również monitoring zużycia energii on-line. Rocznie szkoła oszczędza obecnie 10 tys. PLN na samej energii elektrycznej. Inwestycja została sfinansowana z Funduszu Szwajcarskiego i objęła 40 budynków w 4 sąsiadujących z Niepołomicami gminach (Skawina, Miechów i Wieliczka). Kwotę zaoszczędzoną na zmianie kursu franka wykorzystano na modernizację 15 kolejnych budynków, w tym 6 w Niepołomicach. W zakresie efektywności energetycznej i wykorzystywania OZE przeszkolonych zostało 1600 osób, w tym 800 uczniów, opracowany został także podręcznik pt. „Czysta energia to czyste środowisko”, wykorzystywany przez nauczycieli. Przez 4 lata realizacji projektu we współpracy z firmą Viessmann prowadzono kursy dla instalatorów pomp ciepła, PV i instalacji c.o. Zorganizowano także dwie konferencje nt. OZE i smogu oraz konkursy edukacyjne i gry terenowe dla uczniów.
Niepołomice rozwijają także strefę inwestycyjną (gdzie zainwestowano dotychczas 800 mln $), w której działa obecnie już ponad 60 firm, w tym Coca-Cola i MAN Trucks.
Uczestnicy obejrzeli następnie monitoring on-line w budynku Urzędu Miasta i Gminy w Niepołomicach, a także naziemną farmę fotowoltaiczną (150 kW) i dwie pompy ciepła w Zamku Królewskim.
Drugi dzień warsztatów rozpoczął się sesją, która dotyczyła projektów pilotażowych zrealizowanych w krajach uczestniczących w projekcie BEACON: Niemczech, Bułgarii i Rumunii, oraz doświadczeń w zakresie tworzenia efektywnych, długotrwałych i ogólnomiejskich planów oszczędzania energii w szkołach. Następnie uczestnicy w grupach krajowych zastanawiali się, w jaki sposób i przy użyciu jakich zachęt należy wdrażać takie programy w ich miastach, uwzględniając kontekst prawny i realia każdego z krajów. Wnioski z dyskusji w poszczególnych grupach zostały przedstawione wszystkim uczestnikom. Nie zabrakło również przykładów ciekawych projektów angażujących młodzież do działań proklimatycznych w ramach programu Erasmus+, a także omówienia wymogów i zakresu samego programu.
Na zakończenie warsztatów poszukując sposobów zaangażowania mieszkańców w działania samorządów na rzecz łagodzenia zmian klimatu zaprezentowano i przedyskutowano możliwości przeprowadzenia „warsztatów z wizją”, wprowadzających społeczność lokalną w tematykę redukcji emisji gazów cieplarnianych i przyszłości neutralnej klimatycznie.
Prezentacje
- Kraków wobec zmian klimatu , Andrzej Łazęcki, Wydział Gospodarki Komunalnej, Urząd Miasta Kraków
- Energy savings through behavioural change , Manuel Nina, SNAP! Partners, GoParity
- Incentive programs and tools for changing the behevior of the school bulding users- Bielsko-Biała Study Case , Katarzyna Kordas, City of Bielsko-Biała
- The small log bears the big cart – climate protection starts with education, Case study – Lazar Edeleanu Highschool – Ploiesti Romania , Elena Gaspar, SNRB
- Project FEEDSCHOOLS , Leszek Drogosz, City of Warsaw
- From single projects to city-wide, long-lasting structures for energy savings (…), Energy Saving Program in Potsdam (EEP) , Florian Kliche, UfU
- From single projects to city-wide, long-lastings tructures for energy savings in Bulgaria , Kamelia Georgieva, NTEF
- From lack of interest to let’s change the curricula via energy saving projects in Romania , Elena Gaspar, SNRB
- Erasmus+ to build structures for school partnerships , dr Boguslaw Klimczuk, Education Association in Zamość
- Erasmus+ to involve young people in municipal climate policy processes - example of EYES project , Patrycja Płonka, PNEC
- Beacon – next steps , Camille Serre, adelphi
