Częstochowa zdobyła I miejsce w konkursie Samorządowy Lider Zarządzania 2012 - w dziedzinie: lokalna gospodarka energetyczna. Wręczenie nagrody odbyło się we wtorek 4 grudnia 2012 r. w budynku Senatu RP. W imieniu Miasta Częstochowy odebrał ją zastępca prezydenta miasta Przemysław Koperski oraz inżynier miejski, naczelnik Wydziału Komunalnego UM - Bożena Herbuś.
Szósta edycja konkursu Samorządowy Lider Zarządzania 2012 - Usługi Techniczne zorganizowana została przez Związek Miast Polskich w partnerstwie ze Związkiem Powiatów Polskich i Związkiem Gmin Wiejskich RP oraz Ministerstwem Administracji i Cyfryzacji. Konkurs odbył się w ramach projektu „Doskonalenie zarządzania usługami publicznymi i rozwojem w jednostkach samorządu lokalnego (gminach i powiatach)” dofinansowanego z programu 2/POKL/5.2.1/2009 Wzmocnienie zarządzania w administracji samorządowej. W tegorocznej edycji oceniane były rozwiązania zarządcze w czterech obszarach związanych z usługami technicznymi: gospodarką komunalną, komunalną gospodarką mieszkaniową, lokalną gospodarką energetyczną (zarządzanie energią, efektywność energetyczna) i transportem.
Częstochowę doceniono w sferze lokalnej gospodarki energetycznej za „Program zarządzania energią i środowiskiem w obiektach użyteczności publicznej Miasta Częstochowy”, który jest jednym z wielu obszarów działania poprawiającym w sposób znaczący efektywność wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej, ze szczególnym wskazaniem placówek edukacyjnych.
Podjęta w 2003 roku przez władze miasta decyzja o utworzeniu stanowiska Inżyniera Miejskiego, a następnie specjalistycznej komórki organizacyjnej – Biura Inżyniera Miejskiego, umożliwiła objęcie monitoringiem i działaniami zarządczymi gospodarki energetycznej i wodno-ściekowej we wszystkich obiektach gminy tj. ok. 230 obiektach i lokalach użytkowanych przez placówki oświatowe, instytucje i spółki miejskie. Szczegółowym monitoringiem i corocznym raportowaniem objęto 120 obiektów oświatowych.
Program ten konsumuje jednocześnie:
- założenia i cele polityki energetycznej Unii Europejskiej, określone w pakiecie energetyczno-klimatycznym 3x20,
- zapisy „Polityki energetycznej Polski do 2030 roku” w zakresie efektywności energetycznej,
- obowiązki gminy wynikające z Ustawy o efektywności energetycznej z dnia 15.04.2011 r. (Dz.U. z 2011 r. Nr 94 poz. 551),
- zalecenia normy PN-EN ISO 50001:2011 Systemy zarządzania energią - Wymagania i zalecenia użytkowania.
Podstawowe cele programu to:
- realizacja „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Częstochowy” (ostatnia aktualizacja w roku 2010 r.),
- zmniejszenie zużycia energii oraz wody i kosztów z tego tytułu w obiektach użyteczności publicznej miasta oraz obciążenia środowiska przez programowe działania oraz skoordynowane obowiązki i kompetencje wydziałów Urzędu Miasta,
- rozwój zarządzania energią i środowiskiem w miejskich obiektach użyteczności publicznej,
- przygotowanie Miasta Częstochowy do pełnienia wzorcowej roli w wypełnianiu obowiązku zmniejszenia zużycia energii w jednostkach sektora publicznego i lokacji Miasta Częstochowy w grupie przodujących miast Unii Europejskiej zaangażowanych w zrównoważone gospodarowanie energią i ochronę klimatu ziemi.
Beneficjentami programu są administratorzy miejskich jednostek użyteczności publicznej, w szczególności placówek edukacyjnych, ale także dzieci i młodzież, ponieważ w wyniku włączania ich w akcje oszczędzania mediów poszerza się ich wiedza i zmieniają nawyki przenoszone również na grunt domowy.
Efekty działań zarządczych i inwestycyjnych szczegółowo monitorowane i raportowane są dla grupy 120 obiektów oświatowych. Łączne oszczędności w zużyciu mediów dla tej grupy w roku 2011 wyniosły:
- łączne zużycie paliw i energii wyniosło 50 670 MWh i było mniejsze o 21 972 MWh (30,2%) w porównaniu do roku 2003,
- emisja CO2 wyniosła 23 107 ton i była mniejsza o 9 068 ton (28,2%) w porównaniu do roku 2003,
- zużycie wody wyniosło 131 088 m3 i było mniejsze o 70 591 m3 (35%) w porównaniu do roku 2003.
Efektywność wykorzystania mediów energetycznych oceniono na podstawie wartości jednostkowych wskaźników zużycia mediów energetycznych na 1 m2 powierzchni ogrzewanej obiektu, natomiast w przypadku wody - na 1 ucznia:
- jednostkowe średnie zużycie paliw i energii zmniejszyło się z 233 kWh/m2 w roku 2003 do 161 kWh/m2 w roku 2011, czyli o 31%,
- jednostkowe średnie zużycie wody zmniejszyło się z 3,78 m3 na osobę w roku 2003 do 3,22 m2 na osobę w roku 2011, czyli o 15%.
Łączne efekty działań za lata 2004-2011 dla tych obiektów wynoszą:
- ograniczenie zużycia energii o 130 GWh,
- ograniczenie emisji CO2 o 55 tys. ton,
- ograniczenie zużycia wody o 464 tys. m3.
Realizacja programu umożliwiła ograniczenie zużycia energii o ok. 30% oraz emisji CO2 o ok. 28%, to jest znacznie powyżej celów określonych w pakiecie energetyczno-klimatyczym 3x20.
Zarządzanie energią i środowiskiem w obiektach użyteczności publicznej stanowi bardzo istotny obszar polityki energetycznej gminy, którego realizacja przynosi wymierne efekty w postaci ograniczenia zużyć mediów i redukcji kosztów z tego tytułu. Ograniczenie zużycia mediów energetycznych oraz wymiana przestarzałych źródeł ciepła na ekologiczne wpływa na poprawę jakości powietrza i warunków życia mieszkańców. Realizacja tego procesu stanowi jeden ze sposobów ograniczenia konsumpcji energii i wody bez angażowania środków finansowych gminy przy zachowaniu prawidłowych warunków rozwoju cywilizacyjnego.
Według przeprowadzonych analiz oszczędności z tytułu ograniczenia zużycia mediów i optymalizacji warunków ich dostarczania w latach 2004-2011 wyniosły ok. 20 mln zł. Jest to kwota wielokrotnie przewyższająca koszty wprowadzenia i bieżącego prowadzenia programu zarządzania energią i środowiskiem w obiektach użyteczności publicznej.
W tym okresie wykonano termomodernizację 14 obiektów oświatowych (w tym dla 10 obiektów w latach 2008-2010). Nakłady na termomodernizację 12 obiektów wyniosły łącznie ok. 9 mln zł. W przypadku dwóch obiektach wykonany został kompleksowy remont połączony z termomodernizacją (nie wyodrębniono nakładów na samą termomodernizację).