Ponad 80 przedstawicieli samorządów lokalnych z całej Polski oraz innych zainteresowanych tematyką zmian klimatu zgromadziło się w dniach 9 – 10 maja br. w Serocku koło Warszawy na dorocznym seminarium organizowanym przez Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć ,,Energie Cites”. Tym razem spotkanie dotyczyło tematyki zarządzania energią w budynkach, w sposób umożliwiający maksymalne wykorzystanie tkwiącego w nich potencjału oszczędności energii. Omówiono również bardzo ważne w ostatnim czasie kwestie adaptacji miast do zmian klimatu. Uczestnicy nie tylko mieli okazję wysłuchać ciekawych prezentacji, ale również wymienić się doświadczeniami oraz przedyskutować interesujące ich zagadnienia w małych grupach. 

Pierwsza część seminarium została poświęcona działaniom adaptacyjnym i mitygacyjnym realizowanym w miastach w kontekście nowych celów polityki klimatyczno-energetycznej Polski i UE oraz zmieniających się warunków otoczenia. Spotkanie otworzyli burmistrz miasta i gminy Serock – Artur Borkowski, Leszek Drogosz - prezes Zarządu Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités” (PNEC) oraz Anna Jaskuła, dyrektor biura Stowarzyszenia. 

Arkadiusz Michalski z Ministerstwa Środowiska (Departament Zrównoważonego Rozwoju i Współpracy Międzynarodowej)  przedstawił innowacyjny projekt, którego celem było opracowanie strategii adaptacji do zmian klimatu dla 44 największych miast w Polsce. W każdym z miejskich planów adaptacji (MPA) określono szereg działań adaptacyjnych, które były adekwatne do rozpoznanych zagrożeń na obszarze poszczególnych miast. Przedstawiono nie tylko rezultaty projektu ale również wskazówki dla samorządowców planujących opracowanie strategii w swoich miastach.

Patrycja Płonka, kierownik projektów w Stowarzyszeniu, przybliżyła uczestnikom inicjatywę Komisji Europejskiej  –  Porozumienie Burmistrzów na rzecz klimatu i energii, które zrzesza władze lokalne angażujące się w działania na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Omówiła również nowe założenia Porozumienia w perspektywie do roku 2030 oraz wytyczne do opracowania Planów działań na rzecz klimatu i energii SECAP.

Następnie Leszek Drogosz, dyrektor Biura Infrastruktury UM st. Warszawy poprowadził sesję panelową „Miasta wobec zmian klimatu”, w której udział wzięli: Arkadiusz Michalski, MŚ; Leszek Tabor, burmistrz miasta Sztum; Tomasz Bońdos, UM Bydgoszcz; Kamil  Żabka, NFOŚiGW; Izabela Zygmunt, Polska Zielona Sieć;  Andrzej Kassenberg, Instytut na rzecz Ekorozwoju.  Dyskusja dotyczyła działań samorządów zmierzających do łagodzenia zmian klimatu i ochrony mieszkańców przed ich negatywnymi skutkami. Z wypowiedzi panelistów wynika, że samorządy mają wolę działania w tym obszarze i już takie działania realizują, niemniej konieczne jest wprowadzenie korzystniejszego otoczenia prawnego, wspierającego innowacyjność. Dlatego też samorządy powinny stać się aktywnymi uczestnikami procesu tworzenia krajowych strategii i przepisów, uczestniczyć w konsultacjach, takich jak np. ostatnie zorganizowane ws. Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030.

Ponadto zaangażowanie władz lokalnych w Porozumienie Burmistrzów na rzecz klimatu i energii wzmacnia ich głos i dzięki współpracy sieciowej umożliwia wymianę doświadczeń i dobrych praktyk. Wymiana taka jest bardzo ważna, gdyż inspiruje do kolejnych działań, a także - dzięki korzystaniu ze sprawdzonych rozwiązań - zapobiega wywarzaniu otwartych drzwi.

I trzecia część dotyczyły mieszkańców - ich edukacji, aktywizacji i inicjowaniu zmiany w sektorze prywatnym - długotrwały, trudny proces, ale miasto musi go podjąć i znaleźć pomysł - wsparcie finansowe, ale i wspólne projektu jak spółdzielnie energetyczne

Marta Bugaj z Biura Infrastruktury UM st. Warszawy przedstawiła strategię adaptacji do zmian klimatu dla Warszawy do roku 2030 opracowaną w ramach projektu ADAPTCITY oraz przykłady zrealizowanych w jego ramach działań.

Kamil Żabka z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przybliżył słuchaczom możliwe źródła finansowania działań nie tylko adaptacyjnych, ale również mitygacyjnych m.in. priorytetowy program ,,Adaptacja do zmian klimatu oraz ograniczanie skutków zagrożeń środowiska".

Tomasz Bońdos z UM Bydgoszczy wraz z Romualdem Meyerem z Pomorskiej Grupy Konsultingowej przedstawili drogę Bydgoszczy do samowystarczalności energetycznej, począwszy od utworzenia Zespołu ds. Zarządzania Energią, poprzez działania termomodernizacyjne w budynkach miejskich i oświatowych, wykorzystanie Systemu Zarządzania Kosztami Energii i Wody, rozbudowę sieci  ciepłowniczej i budowę 3 kogeneracyjnych kotłowni gazowych, a skończywszy na licznych inwestycjach w odnawialne źródła energii np. biogazownię, instalacje fotowoltaiczne na dachu Urzędu Miasta czy Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ProNatura). 

Po południu uczestnicy podzielili się na małe grupy i podczas sesji stolikowej zapoznali się z inspirującymi dobrymi praktykami z zakresu: gospodarki o obiegu zamkniętym na przykładzie Miasta Płońska; modernizacji oświetlenia oraz nowości w tej dziedzinie (FEWE); działalności klastra energii na przykładzie Siemiatyckiego Klastra Energii oraz polityki klimatycznej i jej wpływu na samorządy (KOBIZE/IOŚ).  

Pierwszy dzień seminarium został zakończony Walnym Zebraniem Członków Stowarzyszenia, które było również zebraniem wyborczym. W tym roku Polska Sieć „Energie Cités” obchodziła jubileusz 25-lecia działalności. Z tej okazji na uczestników czekała słodka niespodzianka, poprzedzona przedstawieniem nowej wersji logotypu PNEC. Cieszymy się, że zostało ono przyjęte z tak dużym entuzjazmem. 

Kolejny dzień poświęcony był tematowi „Efektywność energetycznej w budynkach jako priorytetowe źródło energii”. Anna Jaskuła oraz Patrycja Płonka przybliżyły cele, rezultaty i osiągnięcia projektu TOGETHER (finansowanego ze środków Interreg Central Europe), polegającego na promowaniu zintegrowanego podejścia do zarządzania energią w budynkach, a także narzędzia i metody wypracowane  w okresie jego realizacji. Tomasz Pawelec zaprezentował monitoring zużycia energii w budynkach publicznych w trzech gminach pilotażowych: Raciechowicach, Besku i Żyrakowie i pokazał, jak jego zastosowanie wpłynęło na poprawę efektywności energetycznej – zmniejszenie zużycia energii i redukcję kosztów. 

Ponadto uczestnicy mogli zapoznać się z aspektami prawnymi związanymi z realizacją umów o efekt energetyczny, a także przykładami praktycznej ich realizacji. Poruszono również kwestie wpływu oświetlenia na poprawę efektywności energetycznej budynków, ale także na samopoczucie, zdrowie i wydajność osób w nich przebywających. 

Modernizację oświetlenia w dwóch klasach oraz wdrożenie systemu inteligentnego jego monitorowania zrealizowane w SP 1 w Płońsku przedstawili członkowie konsorcjum  projektu BOOSTEE, również finansowanego ze środków Interreg Central Europe. W jego ramach powstaje także platforma internetowa OnePlace stanowiąca ogólnodostępne repozytorium, w którym będzie można znaleźć poradniki, prezentacje oraz narzędzia online mające za zadanie pomóc w poprawie efektywności energetycznej budynków, a także zaangażować władze publiczne w tego typu działania.

 Piotr Sołtysek z Bielska-Białej podzielił się kilkuletnim już doświadczeniem pracowników Biura Zarządzania Energią w realizacji działań służących edukowaniu i aktywizowaniu dzieci i dorosłych. Przedstawił filary kampanii edukacyjno - promocyjnej ,,Bielsko-Biała chroni klimat", obejmującej organizację corocznego Beskidzkiego Festiwalu Dobrej Energii, który cieszy się ogromną popularnością wśród mieszkańców miasta. Pokazał też konkretne wyliczenia potwierdzające, jak ta działalność wpłynęła na zmniejszenie rachunków za energię oraz emisji CO2 w Bielsku. Na zakończenie Irena Łobocka z Klastra Zrównoważona Infrastruktura zaprezentowała sprawdzone i efektywne kosztowo rozwiązania stosowane w budownictwie pasywnym oraz kryteria pozwalające ocenić, że budynek jest zdrowy czy chory (Sick Building Syndrome). 

Krótki film pokazany na zakończenie pobudził do refleksji wszystkich uczestników seminarium –przedstawicieli „indoor generation”.

Program seminarium

Prezentacje

Dzień pierwszy

1. Działalność Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités” , Anna JASKUŁA, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
2. Adaptacja do zmian klimatu – projekt 44 MPA i wnioski dla innych miast i gmin planujących opracowanie strategii adaptacji do zmian klimatu , Arkadiusz MICHALSKI, Ministerstwo Środowiska
3. Miasta i gminy liderami transformacji energetycznej - Porozumienie Burmistrzów i lokalny Plan działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu , Patrycja PŁONKA, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
4. Strategia adaptacji do zmian klimatu dla Warszawy , Marta BUGAJ, UM st. Warszawy
5. Źródło finansowania działań mitygacyjnych i adaptacyjnych , Kamil ŻABKA, NFOŚiGW
6. Bydgoszcz – droga do samowystarczalności energetycznej , Tomasz BOŃDOS, UM Bydgoszcz, Romuland MEYER, Pomorska Grupa Konsultingowa
7. Siemiatycki Klaster Energii , Piotr SINIAKOWICZ, burmistrz UM Siemiatycze
8. Modernizacja oświetlenia , Łukasz RAJEK, Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii
9. Transfer wiedzy o skutkach polityki klimatycznej do samorządów , Maciej CYGLER, Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami/IOŚ
10. Gospodarka o obiegu zamkniętym , Beata KLIK, Jerzy ŻELICHOWSKI, UM Płońsk

Dzień drugi

1. Zintegrowane podejście do zarządzania energią w budynkach – projekt TOGETHER , Anna JASKUŁA, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
2. Narzędzia projektu TOGETHER wspierające zarządzanie energią w budynkach , Patrycja PŁONKA, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
3. Umowa o efekt energetycznej – jak to wygląda od strony prawnej? , Beata SUPERSON-POLOWIEC, Kancelaria Polowiec i Wspólnicy Sp.j
4. Umowa o efekt energetyczny w praktyce , Jan TWARDOWSKI, Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii
5. Poprawa efektywności energetycznej na drodze modernizacji oświetlenia , Bogusław SKORUPKA, ES-SYSTEM
6. Poprawa efektywności energetycznej poprzez inteligentne zarządzanie energią w budynkach – BOOSTEE , Kamil WYRZYKOWSKI, UM Płońsk
7. Poprawa efektywności energetycznej dzięki monitoringowi zużycia energii , Tomasz PAWELEC, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
8. Poprawa efektywności energetycznej dzięki edukacji i aktywizacji użytkowników budynku , Piotr SOŁTYSEK, UM Bielsko-Biała
9. Zdrowe budownictwo pasywne- sprawdzone i efektywne kosztowo rozwiązania , Irena ŁOBOCKA, Klaster Zrównoważona Infrastruktura

Galeria