Blisko 70 przedstawicieli miast i gmin spotkało się w dniach 11 i 12 maja br. w Jadwisinie podczas seminarium pn. „Zrównoważony rozwój miast i gmin w drodze do neutralności klimatycznej”, zorganizowanego przez Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”. Uczestnicy mieli okazję wysłuchać ekspertów, m.in. z NFOŚiGW, Krajowego Ośrodka Zmian Klimatu IOŚ czy Forum Rozwoju Energetyki Odnawialnej oraz uczestników debaty dotyczącej sukcesów i barier w procesie transformacji energetycznej miast i gmin, a także wziąć udział w sesjach dobrych praktyk, przeprowadzonych w małych grupach.

Podczas uroczystego otwarcia wydarzenia Artur Borkowski – burmistrz Miasta i Gminy Serock oraz Leszek Drogosz – prezes Zarządu Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités” i dyrektor Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy, podkreślali, jak ważne i pilne są działania na rzecz ochrony klimatu mimo pojawiających się trudnych okoliczności, a także jak duże znaczenie ma współpraca miast i wymiana doświadczeń w tym zakresie. Następnie Anna Jaskuła – dyrektor biura Stowarzyszenia rozpoczęła pierwszą część seminarium, która dotyczyła nowych wyzwań energetycznych, ekonomicznych i społecznych, wobec których stają obecnie samorządy i mieszkańcy.

Pierwszy prelegent, dr Paweł Machalski, prezes zarządu Forum Rozwoju Energetyki Odnawialnej, nakreślił warunki konieczne do zapewniania bezpieczeństwa energetycznego na poziomie krajowym i lokalnym w kontekście aktualnej sytuacji geopolitycznej, sytuacji na rynku energii i unijnego planu REPowerEU. Następnie Marcin Jamiołkowski z Wydziału Współpracy Instytucjonalnej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pokrótce przedstawił dostępne źródła finansowania działań ujętych w zaktualizowanej wersji PEP2040, omawiając zakres KPO oraz podkreślając, że w obecnej „dekadzie dla klimatu” największym wyzwaniem okazuje się skuteczna absorpcja dostępnych funduszy na udaną realizację proklimatycznych projektów. W tym procesie pomocne okazać się może również różnorodne wsparcie dla samorządów oferowane przez instytucje europejskie, zwłaszcza w ramach Porozumienia Burmistrzów dla klimatu i energii, które przedstawiła Iwona Korohoda, przedstawicielka Stowarzyszenia.

Po wystąpieniach prelegentów przyszedł czas na debatę, w której udział wzięli: dr Paweł Machalski z  Forum Rozwoju Energetyki Odnawialnej, Barbara Rajkowska  z Krajowego Ośrodka Zmian Klimatu IOŚ, Zuzanna Sasiak z Polskiej Zielonej Sieci, Przemysław Major – burmistrz Cieszyna oraz Sebastian Górka, energetyk miejski z Włocławka. Dyskusję na temat barier i działań realizowanych przez miasta i gminy w procesie transformacji energetycznej moderował Leszek Drogosz, dyrektor Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy. W wypowiedziach panelistów wyraźnie wybrzmiała potrzeba budowania zrozumienia społecznego dla strategii i działań władz lokalnych, pomocna w uspójnieniu wizji miasta i realizowaniu zasad wielopoziomowego zarządzania w realizacji działań na rzecz klimatu. Ważne jest również, by głos samorządowców docierał do władz regionalnych i krajowych, co pomoże  dostosować decyzje podejmowane na wyższym szczeblu do realnych potrzeb i możliwości podmiotów i jednostek, które następnie je realizują.

Przedstawiciele miast podkreślali, że w obliczu gwałtownie rosnących cen energii transformacja stanowi jeszcze większe wyzwanie, gdyż mimo chęci, pomysłów i mobilizacji zasobów kadrowych do realizacji projektów i inwestycji, bariera finansowa może okazać się decydująca ze względu na brak  w lokalnych budżetach środków potrzebnych na wkład własny. Ponadto samorządy okazują się niekonkurencyjne na rynku pracy i rynku inwestycyjnym. W związku w tym konieczne jest budowanie kapitału merytorycznego w urzędach i tworzenie interdyscyplinarnych zespołów, a także korzystanie ze wsparcia w ramach sieci wymiany doświadczeń i budowania kompetencji, takich jak Stowarzyszenie.

Popołudniowy blok rozpoczął Tomasz Bońdos z Urzędu Miasta Bydgoszczy, który opowiedział o problemach i wyzwaniach związanych z zarządzaniem energią w mieście i o robotyzacji faktur, będącej odpowiedzią Bydgoszczy na część z tych problemów. Jego wystąpienie wzbudziło duże zainteresowanie słuchaczy, zwłaszcza konkretne korzyści organizacyjne i finansowe uzyskane w konsekwencji zastosowania takiego rozwiązania w Bydgoszczy. Barbara Rajkowska z Krajowego Ośrodka Zmian Klimatu, IOŚ przedstawiła aktualne wymogi dotyczące opracowywania i monitorowania Miejskich Planów Adaptacji przez miasta liczące 20 tys. lub więcej mieszkańców, sformułowane w procedowanej obecnie ustawie, a także źródła finansowania tych działań.

Następnie Anna Fijas ze Stowarzyszenia zaprosiła uczestników na sesję stolikową, podczas której w mniejszych grupach mogli oni skorzystać z doświadczeń zaproszonych gości.

Piotr Hayder i Daniel Walczak z Krajowego Ośrodka Zmian Klimatu, IOŚ, w nawiązaniu do tematu ostatniej prezentacji podjęli niełatwy temat tworzenia stref czystego transportu w miastach. Z Romualdem Meyerem z Pomorskiej Grupy Konsultingowej S.A. uczestnicy mieli okazję porozmawiać o aspektach ekonomicznych i organizacyjnych wykorzystania wodoru w transporcie publicznym. Przy stoliku KAPE można było zapoznać się z systemem świadectw energetycznych, który umożliwia refinansowanie przeprowadzonej modernizacji na podstawie uzyskanych oszczędności. Zainteresowani przedstawiciele miast dowiedzieli się, jak uzyskać wsparcie na finansowanie inwestycji poprawiających efektywność energetyczną z wykorzystaniem Białych Certyfikatów. Natomiast Anna Fijas, kierownik projektów w Stowarzyszeniu zaprosiła samorządowców do wymiany doświadczeń nt. realizacji działań ujętych w SECAP.

Na zakończenie pierwszego dnia seminarium odbyło się Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia, w którym udział wzięli przedstawiciele gmin i miast członkowskich oraz pozostali zainteresowani przystąpieniem.

Drugi dzień seminarium poświęcony był zagadnieniu łagodzenia zjawiska ubóstwa energetycznego i budowaniu świadomości mieszkańców.

Aleksandra Prusak z Instytutu Badań Strukturalnych omówiła metody diagnozowania problemu ubóstwa energetycznego na poziomie lokalnym podkreślając, że przeprowadzenie ankietyzacji, bardzo kosztowne czasowo i finansowo, nie będzie skutkowało prawdziwym obrazem sytuacji i badając ten problem lepiej korzystać z badań ogólnopolskich lub danych administracyjnych dostępnych w gminie. Anna Fijas ze Stowarzyszenia przechodząc od diagnozy do działania przedstawiła przykłady lokalnych działań podejmowanych w celu ochrony konsumenta wrażliwego w Polsce i Europie. Pomoc oferowaną samorządom w ramach Centrum Doradczego ds. Ubóstwa Energetycznego EPAH (Energy Poverty Advisory Hub) zaprezentowała Izabela Kuśnierz ze Stowarzyszenia, a szczegóły Programu Wsparcia Technicznego, jakie można uzyskać uczestnicząc w ogłaszanych przez EPAH ogólnoeuropejskich konkursach – Dimitra Drakaki z Europejskiego Centrum Doradcze ds. Ubóstwa Energetycznego.

Jednym z narzędzi do walki z ubóstwem energetycznych jest doradztwo energetyczne umożliwiające mieszkańcom redukcję zużycia energii bez obniżania komfortu życia. Więcej na temat takiego indywidualnego doradztwa dla gospodarstw domowych, prowadzonego obecnie w Bielsku-Białej w ramach programu ENERGIA NA MIARĘ można było dowiedzieć się z prezentacji Justyny Janosz ze Stowarzyszenia.

Po krótkiej przerwie kawowej, uczestnicy znów wybierali jedno z interesujących ich zagadnień i rozmawiali o nich już w mniejszych grupach.

Maria Belina-Brzozowska z  Fundacji Stocznia podzieliła się swoim doświadczeniem nt. włączania mieszkańców w wypracowanie rozwiązań ograniczających ubóstwo energetyczne, jako współorganizator ogólnopolskiego procesu obejmującego przeprowadzenie 45 lokalnych narad obywatelskich o kosztach energii oraz –  przy udziale szerokiego grona partnerów z różnych dziedzin – pierwszego ogólnopolskiego panelu obywatelskiego pn. „Jak przeciwdziałać problemowi ubóstwa energetycznego?” Przemysław Major, burmistrz Cieszyna opowiedział o konsultacjach społecznych, dotyczących rozwoju miasta, przeprowadzonych pod hasłem „Pogadajmy o Cieszynie”, których część stanowiły np. spacery diagnostyczne.

Przy stoliku prowadzonym przez Marcina Jamrozika z Kancelarii Polowiec i Wspólnicy sp. j. uczestnicy dyskutowali o barierach legislacyjnych rozwoju spółdzielni w Polsce i pierwszych doświadczeniach związanych z tworzeniem społeczności energetycznych.

Natomiast Justyna Janosz ze Stowarzyszenia przedstawiła różne metody angażowania szkół w działania na rzecz redukcji emisji i ochrony klimatu w mieście, wykorzystując doświadczenia z realizacji projektów EURONET 50/50 MAX, Każdy Wat na wagę złota, CLIKIS i Vision2045.

Seminarium „Zrównoważony rozwój miast i gmin w drodze do neutralności klimatycznej” było znakomitą okazją do poszerzenia wiedzy z zakresu transformacji energetycznej, przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu i aktywizacji mieszkańców. Nowe informacje, przykłady udanych działań i skutecznych rozwiązań, inspiracje i nawiązane znajomości z pewnością pomogą samorządowcom stawić czoła wyzwaniom energetycznym i społecznym. Serdecznie dziękujemy wszystkim przedstawicielom władz lokalnych, ekspertom i prelegentom za udział w wydarzeniu i zapraszamy do zapoznania się z materiałami zamieszczonymi poniżej.

Program

Aby je pobrać, należy wpisać hasło, które otrzymali Państwo w mailu wysłanym po wydarzeniu. Tych z Państwa, którzy w wydarzeniu nie uczestniczyli, a są zainteresowani zapoznaniem się z prezentacjami prosimy o kontakt z naszym biurem: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Poniższe prezentacje nie mogą być udostępnianie ani publikowane bez zgody Stowarzyszenia.

Prezentacje

Dzień 1

1. Wyzwania stojące przed samorządami w kontekście klimatyczno-energetycznej polityki europejskiej i sytuacji geopolitycznej , Paweł MACHALSKI, Forum Rozwoju Energetyki Odnawialnej
2. Krajowe środki finansowania działań klimatu , Marcin JAMIOŁKOWSKI, NFOŚiGW
3. Porozumienie Burmistrzów i wsparcie instytucji europejskich dla samorządów - liderów transformacji energetycznej w Polsce , Iwona KOROHODA, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
4. Robotyzacja i automatyzacja zarządzania fakturami za media , Tomasz BOŃDOS, Urząd Miasta Bydgoszczy
5. Planowanie działań adaptacyjnych na poziomie krajowym i lokalnym , Barbara RAJKOWSKA, Krajowy Ośrodek Zmian Klimatu, Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy
6. Strefa czystego transportu - dialog, który Ci się przyda , Daniel WALCZAK, Piotr HAYDER, Krajowy Ośrodek Zmian Klimatu, Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy
7. Wykorzystanie wodoru jako nośnika energii w transporcie publicznym - aspekty organizacyjne i ekonomiczne , Romuald MEYER, Pomorska Grupa Konsultingowa S.A.
8. Realizacja działań w ramach SECAP w Bydgoszczy i Sztumie , Anna FIJAS, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
9. Przedsięwzięcia służące poprawie efektywności energetycznej i wsparcie w finansowaniu inwestycji z wykorzystaniem Białych Certyfikatów , David KUPCZYŃSKI, Jan BEDNARZ, KAPE

Dzień 2

1. Diagnoza problemu ubóstwa energetycznego w Polsce , Aleksandra PRUSAK, Instytut Badań Strukturalnych
2. Polskie i europejskie przykłady lokalnych działań w celu ochrony konsumenta wrażliwego , Anna FIJAS, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
3. Centrum Doradcze ds. Ubóstwa Energetycznego – oferta dla samorządów , Izabela KUŚNIERZ, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
4. Program Wsparcia Technicznego EPAH , Dimitra DRAKAKI, Europejskie Centrum Doradcze ds. Ubóstwa Energetycznego
5. Indywidualne doradztwo energetyczne dla gospodarstw domowych – program ENERGIA NA MIARĘ , Justyna JANOSZ, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
6. Włączanie mieszkańców w wypracowanie rozwiązań ograniczających ubóstwo energetyczne – panele obywatelskie , Maria BELINA-BRZOZOWSKA, Fundacja Stocznia
7. Angażowanie szkół w redukcję emisji i ochronę klimatu w mieście , Justyna JANOSZ, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”
8. Spółdzielnie energetyczne – teoria i praktyczne przykłady , Marcin JAMROZIK, Kancelaria Polowiec i Wspólnicy sp. j.

Galeria